Airco installeren? Volg deze 5 stappen (incl. veiligheidstips)

Het zomerseizoen komt eraan en de vraag naar airco’s is booming! In 2019 beschikte ongeveer 2,9% van de woningen over een airco-installatie. Eind 2023 was dit gestegen naar circa 16% van alle huizen. Deze groei zet zich jaarlijks voort; alleen al in 2022 werden ruim 285.000 nieuwe vaste airco’s in woningen geïnstalleerd. Ter vergelijking: in 2015 liet slechts een bescheiden 16.000 huishoudens een airco installeren.

De zomers worden steeds warmer met vaker extreme hitte. Een airco geeft comfort en een betere nachtrust. Daarnaast kan een airco ook fungeren als (bij)verwarming in de winter. Dit scheelt weer in het gasverbruik.

Kortom, steeds meer klanten willen snel geholpen worden. Toch blijft vakmanschap belangrijk: een goed geïnstalleerde airco werkt stiller, zuiniger en gaat langer mee.

Hieronder vind je een praktisch stappenplan voor gecertificeerde monteurs die snel én goed willen werken.

Let op! dit is een algemeen overzicht. Check altijd de handleiding van de fabrikant en volg de veiligheidsregels. En: alleen STEK-gecertificeerde monteurs mogen dit werk uitvoeren.

1. Plaats de binnenunit

De installatie begint met het bepalen van de juiste plek voor de binnenunit. Die moet voldoende vrije ruimte hebben om de lucht goed te kunnen verdelen, idealiter minimaal 15 centimeter rondom. Houd rekening met de worp van de airco, dat is de luchtstroom die uit de airco komt. Bijvoorbeeld in een slaapkamer wil je geen luchtstroming over de persoon hebben i.v.m. tochtklachten. Plaats de binnenunit niet boven warmtebronnen zoals radiatoren of fornuizen en vermijd direct zonlicht, omdat dat de temperatuursensoren beïnvloedt.

Boor het gat voor de koelleidingen en de condenswaterafvoer met een lichte afloop naar buiten, zodat condenswater makkelijk wegloopt. Monteer de bevestigingsplaat waterpas aan de muur, want een scheve montage leidt tot lekkage en extra slijtage van het systeem. Kijk vooraf goed hoe je de leidingen en afvoer naar buiten gaat leiden; kies de kortste en meest rechte route mogelijk.

2. Plaats de buitenunit

Vervolgens bepaal je de plaatsing van de buitenunit. Die moet op een stabiele, trillingsvrije ondergrond staan of hangen, zoals betontegels, een muurbeugel of dakconsole. Houd minstens 30 centimeter ruimte rondom vrij voor een goede luchttoevoer en -afvoer. Plaats je meerdere buitenunits, zorg er dan voor dat ze elkaar niet kunnen beïnvloeden. Houd ook rekening met condenswater afvoer die via de buitenunit weglekt.

Zet de unit niet vlak bij slaapkamers of buren, want ondanks de stille werking kunnen trillingen of geluid ‘s nachts irritatie veroorzaken. Controleer of je binnen de lokale geluidsnormen blijft — die zijn vaak strenger dan je denkt. Geluidslabel heeft hiervoor een handige tool ontwikkeld die door installateurs van Sinclair Climate Solutions ook eenvoudig kan worden toegepast.

3. Sluit de koelleidingen aan

Nu komen de koelleidingen aan de beurt. Deze verbind je tussen de binnen- en buitenunit door een hardsoldeerverbinding en met behulp van knelkoppelingen. Die draai je aan met een momentsleutel, niet op gevoel — zo voorkom je lekkages.

Leid de koperleidingen zo kort mogelijk en voorkom scherpe bochten die de doorstroming belemmeren. Isoleer de leidingen zorgvuldig om condensvorming en energieverlies te beperken. Daarna ondergaat het leidingwerk een persproef met droge stikstof, wordt er naar lekkage gezocht en daarna gevacumeerd tot minimaal 270 Pa of 2025 micron en hanteer je een standtijd van 30 minuten. Pas daarna laat je het koudemiddel vrij in het systeem.

4. Sluit de airco elektrisch aan

Monteer een werkschakelaar naast de buitenunit. Deze schakelaar moet altijd bereikbaar zijn, bij voorkeur duidelijk zichtbaar. Ook na het plaatsen van struiken, hekken of andere afwerkingen mag deze nooit geblokkeerd zijn. Kies een uitvoering die geschikt is voor buitengebruik — minimaal IP54 — zodat hij bestand is tegen vocht en vuil.

De stroomvoorziening sluit je aan op een aparte groep in de meterkast. Deel die groep niet met andere apparaten, want de opstartstroom van een buitenunit kan pieken veroorzaken. Gebruik de juiste kabeldikte en zekering, zoals voorgeschreven door de fabrikant. Zorg voor een correcte aarding van de installatie, want een fout hier kan leiden tot storingen of zelfs gevaarlijke situaties. Voordat je de installatie inschakelt, meet je de spanning en controleer je of alles volgens norm is aangesloten.

Sluit tenslotte de kabels aan tussen de werkschakelaar en de buitenunit.

5. Stel de installatie in bedrijf

Als alles aangesloten is, stel je de installatie in bedrijf. Zet het systeem aan en controleer de werking in zowel de koel- als verwarmingsmodus. Meet de werkdrukken, retourtemperaturen en het opgenomen vermogen om te zien of alles binnen de specificaties draait. Komen er foutcodes op het display? Los die op voordat je de installatie overdraagt aan de klant. Tot slot geef je de klant duidelijke uitleg over de bediening, het schoonmaken van de filters en wanneer het nodig is om onderhoud te laten uitvoeren.

Conclusie

Volgens TNO is inmiddels bijna 90% van alle vaste airco’s in gebruik pas in de afgelopen 5 jaar geplaatst – een indicatie hoe recent en explosief deze trend is. Ongeveer een derde van de huishoudens verwacht de aanschaf van een airco, wat suggereert dat de huidige trend naar verwachting doorzet. Werk genoeg dus voor aircomonteurs.

Een goede airco-installatie begint met vakmanschap, maar eindigt met veiligheid. Buitenunits worden vaak op hoogte gemonteerd: werk dan altijd met steigers of valbeveiliging. Een VCA-certificaat is geen luxe, maar basis.

Ook het elektrisch aansluiten vraagt om kennis én voorzichtigheid. Spanningsloos werken leer je niet uit een YouTube-filmpje, maar via een NEN-3140 training.

En dan het koudemiddel: daar mag je alleen mee werken als je STEK-gecertificeerd bent. Geen uitzondering. Verschillende gereedschappen moeten daarbij voldoen aan de specificaties benoemd in de BRL-100.